"Azimut" sözü ərəbcə "yol", "istiqamət" mənasını verən "əs-sumut" dan gəlir. Azimut sözü ilə ən çox istifadə edilən ifadələr səmavi bir cismin azimutu və dünyəvi bir cismin azimutudur. Azimut, müşahidəçinin yerləşdiyi nöqtədən keçən meridian ilə müəyyən bir obyektə yönəlmə arasındakı bucaqdır. Təcrübədə, bu, yerli bir cisim arasındakı bucaqdır, saat yönünün şimalında dərəcə ilə şimalda ölçülür.
Təlimat
Addım 1
Azimutlar aşağıdakı təsnifata malikdirlər: həqiqi və ya astronomik azimut, geodezik azimut, maqnit azimut. Astronomik azimut ulduzdan keçən şaquli müstəviyə və meridian müstəvisinə olan bucaqdır. Geodezik azimut təyyarədən, onun şimal hissəsindən, bir nöqtənin geodeziya meridianından verilmiş bir istiqaməti özündə cəmləşdirən normal bir müstəviyə saat yönündə sayılan dihedral bir açıdır. Maqnetik azimut yerin maqnit meridianının müstəvisi ilə istənilən istiqamət arasındakı bucaqdır.
Addım 2
Hərbi topoqrafiyada azimutlarda hərəkət qaydası və hərəkət qaydasının təşkili tətbiq olunur. Hərbi rulman, şimal və qurulmuş mal mövqeyi tərəfindən açıdır. Azimutda gəzmək, pusula və hesablanmış bucağa, yəni azimuta rəhbərlik edərək müəyyən bir istiqamətdə gəzmək deməkdir. Azimutlarda hərəkətin mahiyyəti, maqnit azimutları və xəritədə qeyd olunan məsafələr tərəfindən təyin olunan yerdəki istiqamətin dəyişməzliyidir. Hərəkət istiqamətləri cir-kompas (cismin şaquli ox ətrafında fırlanma bucaqlarını və əlbəttə dəyişmə bucaqlarını təyin edən cihaz) və ya maqnit kompasdan istifadə etməklə təyin olunur. Məsafələr sürətölçən və ya addımlarla ölçülür.
Addım 3
Köməkçi işarələr (ara işarələr xaricində) hərəkət istiqamətini qorumağı asanlaşdırmaq üçün tez-tez istifadə olunur.
Birbaşa azimut müəyyən bir nöqtədən başqa bir nöqtəyə gedən azimutdur. Qayıdış azimutu başqa bir nöqtədən müəyyən bir nöqtəyə yönəldilmiş bir istiqamətin azimutudur. Bu azimutlara qarşılıqlı azimutlar deyilir.
Azimutlar kompas dərəcəsi miqyasında sıfır dərəcədən tam bir dairəyə qədər hesablanır, yəni şimal nöqtəsindən - 0 dərəcə şərqdən 360 dərəcəyə qədər. Astronomiyada azimut eyni istiqamətdə cənubdan qərbə doğru hesablanır. Azimutlar qoniometrik alətlərlə ölçülür.
